Asetik Asidin Tuzu, Açık formülü CH3COOH, kapalı formülü ise C2H402 olan organik bir asittir. Sirkeye ekşi tadını ve keskin kokusunu veren bir asit türüdür. Karboksilik asitler arasında en önemlisi ve en küçüğüdür. Doğada karbonhidratların yükseltgenmesi ile oluşur. Sanayi alanında biyolojik ve sentetik olarak elde edilir. Suda tamamen çözünen asetik asidin tuz ve esterine asetat ismi verilir.
Kimya alanında etanoik asit olarak bilinir. Saf olan asetik asit keskin ve renksizdir. Genellikle iğneleyici bir kokuya sahiptir. 118 derecede kaynar ve 16,7 derecede donar. Suya karıştığı zaman suyu çekme özelliğine sahiptir. Ayrıca cildi tahriş eder ve metalleri aşındırır. Özellikle şarap veya mayanın mayalanması ile elde edilen sirkenin ana maddesi asetik asittir. Bazı meyve sularında bulunan şeker mayaların etkisiyle birlikte etil bir şekilde alkole döner. Bu alkol de micoderma denilen bir bakteri ile asetik aside dönüşür. Bu formülün dışında asetik asit olarak etil alkolün oksidasyonu ile metil alkol reaksiyonu yoluyla elde edilir. Ayrıca mikrop ve haşerelere karşı bakır asetat ile bakır aseto arsenitin başlangıç maddesi olan asetik asittir. Buda selüloz triasetat yapımında kullanılır. Bunun sonucunda da asetat iplikleri oluşturulur. Bunlardan da fotoğraf filmi ve ışığı geçiren kâğıtlar elde edilir. Yine asetik asitten meydana gelen etil asetat vernik yapımında da kullanılır. Matbaa alanında da kullanılan metal asetatların başlangıç maddelerini oluştururlar.
Asetik Asidin Tuzu ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Asetik asit, sodyum asetat olarak tekstil endüstrisi ve gıda koruyucusu olarak kullanılır.
Bakır asetat pigment ve fungisit olarak kullanılmaktadır. Alüminyum ve demir asetat, boyalar için renk verici olarak kullanılır. Üretiminde başlıca temel hammaddedir. Asetik asit'in polar çözücülerde kararlı olmalarından dolayı tercih edilmektedir. Ayrıca karbokatyonların da yer aldığı birçok reaksiyonda çözücüdür.
Asetik Asidin Tuzu ve Kullanım Alanları
Sirke yapımında; Sirkenin içeriği yaklaşık yüzde 4-5 oranında asetik asit içermektedir. Özellikle turşu yapımında kullanılan sirkelerde yüzde 18'lik bir asetik asit bulunmaktadır. Sirkenin oluşturduğu asitli ortam sebebiyle, besinlerin bozulmasına neden olan mikroorganizmaların çoğalmasını engeller. Bu yüzden turşu yapımında kullanılan gıdaların ömrünü uzatmak için kullanılır.
Sanayi endüstrisinde; Sanayi de oldukça geniş bir alana sahip olan asetik asit, kimyasalların üretiminde hammadde olarak kullanılır. Vinil asetat üretiminde yoğun bir şekilde kullanılır. Bundan tahta tutkalı elde edilir. Asetik asidi tuzu ve asetik anhidrit üretiminde de haricen yararlanılır. Ayrıca çözücü olarak kullanılır. Pek plastik üretiminde kullanılan tereftalik asidi ile çözücü olarak kullanılmaktadır.
İlaç Endüstrisinde; Asetik asidin tuzu, fenolik OH ve karboksilik grupları içeren bir bileşiktir. Bu sebeple yüzde 25'inden daha fazla yoğundur ve kuvvetli çözeltileri zararlıdır. Bu yüzden Asetik asit, keskin kokusu ve yakıcı buharından dolayı laboratuvarlarda kullanılması zordur. Fenolik OH, asetik asit bileşimleri ile ilaç endüstrisinde bir yeri olan aspirin olarak Asetik salisilik asit elde edilir.
Gıda Sanayisinde; Ekmekte ve diğer fırınlanmış ürünlerde koruyucu olarak asetik asidin kullanımına izin verilir. Fakat yeterli düzeyde antimikrobiyal etkisi için gerekli olan miktarı bazen istenilmeyen bir tat oluşturabilir. Tampon özelliği ile E260 ismiyle bir katkı maddesi olarak da kullanılır. Asetik asit ketçap, mayonez ve turşu gibi asitlik bir lezzetin istendiği gıdalarda koruyucu olarak kullanılır.
Asetik Asidin Tuzu ve Etkileri; Yoğun asetik asidi cildi yakar ve etkileri zamanla görülebilir. Göz ile temas ettiğinde ise kalıcı hasarlar bırakır. Özellikle hassas ciltlerde kabarıklar oluşmasına neden olur. Asetik asit, 40 derecenin üzerinde olan bir sıcaklıkta tutuşabilir. Hava ile karıştığı anda patlayıcı karışımlar oluşturur. İnsanlarda ise sindirim sistemine çok ciddi tahribatlar verebilir.
