En önemli sodyum klorür kaynağı, deniz suyu olarak bilinir. Deniz suyunun yaklaşık %3'ünü sodyum klorür oluşturur. Yemek tuzu, tarih öncesi devirlerde besinleri uzun zaman boyunca saklamak için koruyucu madde olarak kullanılırdı. Tarih öncesi zamanlarda et ve balık gibi besinler tuzların içerisinde kurutulur, saklanır ve bu şekilde bozulmaları önlenmiş olurdu.

Yemek tuzunun tarihçesi, insanlık tarihinde oldukça büyük bir öneme sahip olan yemek tuzunun üretilmesi tarih öncesindeki birçok uygarlığa dayanır. Babiller ve Sümerliler yemek tuzunu bazı besin maddelerinin korumak amacıyla kullanırlardı. Yapılan çoğu araştırmadan Mısırlıların Nil deltası'nda deniz tuzunu buharlaştırıp tuz ürettikleri bilinmektedir. Tarihte beyaz altın olarak adlandırılan tuz ortaçağ ve daha sonraki dönemlerde oldukça değer kazanmıştır. Bunun sebebi tuzun elde edilme şeklinden ziyade, nakliye edilmesi ve ticaretinden kaynaklanır. Tuz ile ilgili Anadolu'da bulunan ilk yazılı kaynaklar Hititlerin dönemine kadar gider. Çin'de tuz üretilmesine ait en eski olan yazılı kaynak ise milattan önce 800'e aittir ve Çin'de milattan önce 17. Yüzyılda tuz vergisinden bahsedilen kaynaklar yer almaktadır.

Yemek tuzunun elde edilişi, birçok mineral çıkartma yöntemleri teknikleri arasında en basit ve en kolay olan tuz üretiminin en yaygın olan şekli, tuzla adı verilen göletlerden sağlanır. Bu yöntemler ile elde edilmiş olan tuzlarda ticaret açısından öngörülmeyen safsızlıklar olabilir. Bu yöntem ile elde edilmiş olan yeni tuzların içerisinde birtakım mikroorganizmalarda yer alabilir. Bu mikroorganizmalar konservecilikte birtakım yiyeceklerin bozulmasına neden olabilmektedir.

Yemek tuzu kaya tuzundan elde edilir. Yemeklik tuzun önemli bir kaynağı olan kaya tuzu safsızlığından dolayı saydam, yarı saydam ve sarı, turuncu kahverengi, beyaz ve pembe olabilir. Kaya tuzu az yabancı madde bulunduran ve safsız durumda olan yataklarda yer altına galeriler açılıp parçalar şeklinde çıkarılır. Bu yöntem çözelti madenciliği olarak adlandırılır ve bu yöntemde safsızlık oranının fazla olmasında, açılan kuyularda sıcak su gönderilir ve sıcak suda çözünen tuzlar bu şekilde dışarı çıkarılır. Bu şekilde dışarı çıkarılan tuzların kristallendirilmesi için vakum ve tava yöntemi kullanılmaktadır.

Tava yöntemi, tahta kaplar içerisinde dinlendirilen tuzlu suda bulunan magnezyum sülfata çöktürmek amacıyla az bir oranda kireç ilave edilir ve daha sonra alanı 80-100 metrekare olan tava denilen buharlaşma kabına gönderildikten sonra ocağın sıcak gazı ile ısıtılır. Bu yöntemden önce magnezyum sülfat çökertilip alınır. Sonra ise çöken tuz alınmaktadır. Buradan alınan tuz tabak üzerinde bulunan tahta davlumbaza verildikten sonra suyu yeniden tava içine akarken tuz kurur. Bu tavanın içerisine koyulan kaba tuz, yaklaşık 75 ℃'de 1200 kilogram, orta tuz 80 ℃'de 3000 kilo, ince tuz, 95 ℃'de 700 kilo elde edilmektedir.

Vakum yöntemi, oldukça eski ve az verim elde edilen bu yöntem, bu duruma karşılık ülkemizde hala kullanılır. Bu yöntem ile elde edilmiş olan ham tuz, ilk olarak öğütüldükten sonra yıkanma kazanlarına atılır ve 2-3 bomeli su ile yıkanır. Bu teknik yapılırken yaklaşık olarak %25 oranında fire verilebilir. Daha sonra yıkanan tuz vakum kazanlarının içine atılır ve burada vakum tüpleri sayesinde alınan tuz santrifüj ünitesine ulaştırılır ve bu ünitede yaklaşık olarak 15 dakika santrifüjleme işleminden geçirilerek ve nemin %99 kadarı atılır. Ardından neminin büyük bir oranı atılan tuz, kurutma fırınlarında 180-200 ℃ sıcaklıkta kurutulur ve bu işlemden sonra da tuzun nem miktarı %0,5 düşürülür.

Kurutulan tuz, bu işlemlerden sonra elenerek kaba, iri ve ince tuz olarak 3 şekilde ayrılır ve ayrı ayrı ambalajlanıp satılır. Eleğin üzerinde kalan tuz, ham tuz olarak, kaba tuz ise 100 kiloluk çuvallarla yemek tuzu olarak satılır. Yemek tuzu olarak kullandığımız iyotlu tuzlar bu şekilde üretilir.

Yemek tuzunun özellikleri ve kullanım alanları, küp şeklinde kristallerden meydana gelen beyaz ve katı madde olan yemek tuzları, 80 ℃ de erir ve 0 ℃ de donar. Fakat sofra tuzunun sudaki çözeltisi yani salamura, oldukça düşük sıcaklıklarda donabilir. Bu oran salamurada yer alan tuz miktarına bağlı olarak 20 ℃ de bile olabilir.

Bu nedenden dolayı kış mevsiminde yollarda olan buzları eritmek için kaya tuzu kullanılır. Kaya tuzu, buzla karı birleştirir ve salamura oluşturur. Yemek tuzu aynı zamanda bütün hayvanların beslenmelerinde oldukça büyük öneme sahiptir. Bu nedenle hayvan besiciliğinde de kullanılır. Mideden salgılanan sularda hidrolik asit meydana gelmesi için ihtiyaç olan tuz, bu tuzdan gelmektedir. Kimya sanayisinin önemli ham maddesi haline gelen yemek tuzu, aynı zamanda seramik eşyaları ağırlamakta, tereyağı ve margarin üretiminde, su yumuşatma tekniklerinde ve dericilikte kullanılmaktadır.

0 Yorum Yapılmış "Yemek Tuzu"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin